Saint Basil on the study of pagan literature

Sermo de legendis libris gentilium, sive Ad adolescentes. Quomodo possint ex gentilium libris fructum capere. PG 31, 564-590

Cites:
1. Hesiod,
Works and Days, 293-297;
οὗτος μὲν πανάριστος, ὃς αὐτὸς πάντα νοήσει,
φρασσάμενος, τά κ᾽ ἔπειτα καὶ ἐς τέλος ἦισιν ἀμείνω·
ἐσθλὸς δ᾽ αὖ καὶ κεῖνος, ὃς εὖ εἰπόντι πίθηται·
ὃς δέ κε μήτ᾽ αὐτὸς νοέηι μήτ᾽ ἄλλου ἀκούων
ἐν θυμῶι βάλληται, ὁ δ᾽ αὖτ᾽ ἀχρήιος ἀνήρ.

(...566 - apud eos qui ab Hesiodo laudantur secundum locum obtinebitis)

287-292
τὴν μέν τοι κακότητα καὶ ἰλαδόν ἐστιν ἑλέσθαι
ῥηιδίως· λείη μὲν ὁδός, μάλα δ᾽ ἐγγύθι ναίει·
τῆς δ᾽ ἀρετῆς ἱδρῶτα θεοὶ προπάροιθεν ἔθηκαν
ἀθάνατοι· μακρὸς δὲ καὶ ὄρθιος οἶμος ἐς αὐτὴν
καὶ τρηχὺς τὸ πρῶτον· ἐπὴν δ᾽ εἰς ἄκρον ἵκηται,
ῥηιδίη δὴ ἔπειτα πέλει, χαλεπή περ ἐοῦσα.
360-362
εἰ γάρ κεν καὶ σμικρὸν ἐπὶ σμικρῶι καταθεῖο
καὶ θαμὰ τοῦτ᾽ ἔρδοις, τάχα κεν μέγα καὶ τὸ γένοιτο.
ὃς δ᾽ ἐπ᾽ ἐόντι φέρει, ὃ δ᾽ ἀλέξεται αἴθοπα λιμόν·

2. Plutarch,
Solonis vita, 3
ὅτι δ' αὑτὸν ἐν τῇ τῶν πενήτων μερίδι μᾶλλον ἢ τῇ τῶν πλουσίων ἔταττε, δῆλόν ἐστιν ἐκ τούτων·
πολλοὶ γὰρ πλουτεῦσι κακοί, ἀγαθοὶ δὲ πένονται·
ἀλλ' ἡμεῖς αὐτοῖς οὐ διαμειψόμεθα
τῆς ἀρετῆς τὸν πλοῦτον· ἐπεὶ τὸ μὲν ἔμπεδον αἰεί,
χρήματα δ' ἀνθρώπων ἄλλοτε ἄλλος ἔχει.

(...574 - unde et Solon mihi videtur illud ad divites dicere)

Periclis vita, 5;
λοιδορούμενος γοῦν ποτε καὶ κακῶς ἀκούων ὑπό τινος τῶν βδελυρῶν καὶ ἀκολάστων ὅλην ἡμέραν ὑπέμεινε σιωπῇ κατ' ἀγοράν, ἅμα τι τῶν ἐπειγόντων καταπραττόμενος· ἑσπέρας δ' ἀπῄει κοσμίως οἴκαδε παρακολουθοῦντος τοῦ ἀνθρώπου καὶ πάσῃ χρωμένου βλασφημίᾳ πρὸς αὐτόν. ὡς δ' ἔμελλεν εἰσιέναι σκότους ὄντος ἤδη, προσέταξέ τινι τῶν οἰκετῶν φῶς λαβόντι παραπέμψαι καὶ καταστῆσαι πρὸς τὴν οἰκίαν τὸν ἄνθρωπον.

De liberis educandis, 10
Τό γε μὴν ἀόργητον ἀνδρός ἐστι σοφοῦ. Σωκράτης μὲν γάρ, λακτίσαντος αὐτὸν νεανίσκου θρασέος μάλα καὶ βδελυροῦ, τοὺς ἀμφ’ αὑτὸν ὁρῶν ἀγανακτοῦντας καὶ σφαδᾴζοντας ὡς καὶ διώκειν αὐτὸν ἐθέλειν, “ἆρ’,” ἔφησε, “καὶ εἴ μ’ ὄνος ἐλάκτισεν, ἀντιλακτίσαι τοῦτον ἠξιώσατ’ ἄν;” οὐ μὴν ἐκεῖνός γε παντελῶς κατεπροίξατο, πάντων δ’ αὐτὸν ὀνειδιζόντων καὶ λακτιστὴν ἀποκαλούντων ἀπήγξατο.

(...575 - percutiebat quidam Sophronisci filium Socratem in ipsam faciem...)

De cohibenda ira, 14
ὥσπερ Εὐκλείδης τοῦ ἀδελφοῦ πρὸς αὐτὸν ἐκ διαφορᾶς εἰπόντος "ἀπολοίμην, εἰ μή σε τιμωρησαίμην" "ἐγὼ δέ" φήσας "ἀπολοίμην, εἰ μή σε πείσαιμι" διέτρεψε παραχρῆμα καὶ μετέθηκε.

(...575 - quidam Euclidi Megarensi iratus, mortem ei minitatus est...)

Alexandri vita, 21
...ἀλλ’ ὥσπερ οὐκ ἐν στρατοπέδῳ πολεμίων, ἀλλ’ ἐν ἱεροῖς καὶ ἁγίοις φυλαττομένας παρθενῶσιν, ἀπόρρητον ἔχειν καὶ ἀόρατον ἑτέροις δίαιταν. καίτοι λέγεταί γε τὴν Δαρείου γυναῖκα πολὺ πασῶν τῶν βασιλίδων εὐπρεπεστάτην γενέσθαι, καθάπερ καὶ αὐτὸς Δαρεῖος ἀνδρῶν κάλλιστος καὶ μέγιστος, τὰς δὲ παῖδας ἐοικέναι τοῖς γονεῦσιν. ἀλλ’ Ἀλέξανδρος ὡς ἔοικε τοῦ νικᾶν τοὺς πολεμίους τὸ κρατεῖν ἑαυτοῦ βασιλικώτερον ἡγούμενος, οὔτε τούτων ἔθιγεν, οὔτ’ ἄλλην ἔγνω γυναῖκα πρὸ γάμου πλὴν Βαρσίνης.

(...578 - Alexandri factum, qui cum filias Darii captivas haberet...)

3. Homer,
Od. XII, 39-...
Σειρῆνας μὲν πρῶτον ἀφίξεαι, αἵ ῥά τε πάντας
ἀνθρώπους θέλγουσιν, ὅτις σφεας εἰσαφίκηται.

VI, 135
ὣς Ὀδυσεὺς κούρηισιν ἐυπλοκάμοισιν ἔμελλε
μίξεσθαι, γυμνός περ ἐών· χρειὼ γὰρ ἵκανε.

(...571 - ubi Cephallenorum ducem e naufragio nudum servatum exhibuit... cum virtus vestium loco eum exornaret)

X, 493-495;
ψυχῆι χρησομένους Θηβαίου Τειρεσίαο,
μάντηος ἀλαοῦ, τοῦ τε φρένες ἔμπεδοί εἰσι·
τῶι καὶ τεθνηῶτι νόον πόρε Περσεφόνεια,
οἴωι πεπνῦσθαι, τοὶ δὲ σκιαὶ ἀίσσουσιν.

4. Plato,
Res publica, 361a
οὕτω καὶ ὁ ἄδικος ἐπιχειρῶν ὀρθῶς τοῖς ἀδικήμασιν λανθανέτω, εἰ μέλλει σφόδρα ἄδικος εἶναι. τὸν ἁλισκόμενον δὲ φαῦλον ἡγητέον· ἐσχάτη γὰρ ἀδικία δοκεῖν δίκαιον εἶναι μὴ ὄντα. δοτέον οὖν τῷ τελέως ἀδίκῳ τὴν τελεωτάτην ἀδικίαν...

(...575 - hic est extremus injustitiae terminus, si qua fides Platoni habenda est...)

365c
πρόθυρα μὲν καὶ σχῆμα κύκλωι περὶ ἐμαυτὸν σκιαγραφίαν ἀρετῆς περιγραπτέον, τὴν δὲ τοῦ σοφωτάτου Ἀρχιλόχου ἀλώπεκα ἑλκτέον ἐξόπισθεν κερδαλέαν καὶ ποικίλην. «Ἀλλὰ γάρ, φησί τις, οὐ ῥάιδιον ἀεὶ λανθάνειν κακὸν ὄντα.» Οὐδὲ γὰρ ἄλλο οὐδὲν εὐπετές, φήσομεν, τῶν μεγάλων·

(...587 - Archilochi vulpeculae astutiam versutiamque aemulabimur...)

498b
μειράκια μὲν ὄντα καὶ παῖδας μειρακιώδη παιδείαν καὶ φιλοσοφίαν μεταχειρίζεσθαι, τῶν τε σωμάτων, ἐν ᾧ βλαστάνει τε καὶ ἀνδροῦται, εὖ μάλα ἐπιμελεῖσθαι, ὑπηρεσίαν φιλοσοφίᾳ κτωμένους· προϊούσης δὲ τῆς ἡλικίας, ἐν ᾗ ἡ ψυχὴ τελεοῦσθαι ἄρχεται, ἐπιτείνειν τὰ ἐκείνης γυμνάσια·

(...583 - tantum ei [corpori] indulgendum est, in quantum, inquit Plato, philosophiae inservit... )

Euthydemus, 288b
Fearing that there would be high words, I again endeavoured to soothe
Ctesippus, and said to him: To you, Ctesippus, I must repeat what I said
before to Cleinias - that you do not understand the ways of these
philosophers from abroad. They are not serious, but, like the Egyptian
wizard, Proteus, they take different forms and deceive us by their
enchantments: and let us, like Menelaus, refuse to let them go until they
show themselves to us in earnest.
(kai egô phobêtheis mê loidoria genêtai, palin katepraunon ton Ktêsippon kai eipon: ô Ktêsippe, kai nundê ha pros Kleinian elegon, kai pros se tauta tauta legô, hoti ou gignôskeis tôn xenôn tên sophian hoti thaumasia estin. all' ouk etheleton hêmin epideixasthai spoudazonte, alla ton Prôtea mimeisthon ton Aiguption sophistên goêteuonte hêmas)

(...587 - ab Aegyptio illo sophista aliquid differre dicemus...)

5. Prodicus
(in Xenophontis Memorabilia, 2.1.21-34)
καὶ Πρόδικος δὲ ὁ σοφὸς ἐν τῶι συγγράμματι τῶι περὶ Ἡρακλέους, ὅπερ δὴ καὶ πλείστοις ἐπιδείκνυται, ὡσαύτως περὶ τῆς ἀρετῆς ἀποφαίνεται, ὧδέ πως λέγων, ὅσα ἐγὼ μέμνημαι. φησὶ γὰρ Ἡρακλέα, ἐπεὶ ἐκ παίδων εἰς ἥβην ὡρμᾶτο, ἐν ἧι οἱ νέοι ἤδη αὐτοκράτορες γιγνόμενοι δηλοῦσιν εἴτε τὴν δι᾽ ἀρετῆς ὁδὸν τρέψονται ἐπὶ τὸν βίον εἴτε τὴν διὰ κακίας, ἐξελθόντα εἰς ἡσυχίαν καθῆσθαι ἀποροῦντα ποτέραν τῶν ὁδῶν τράπηται·

(...574 - quin et Ceus sophista Prodicus... ad Herculem juvenem... mulieres duas accessisse...)

6. Dio Chrysostomus,
251
When Diogenes of Sinope was exiled from that place, he came to Greece and used to divide his time between Corinth and Athens. And he said he was following the practice of the Persian king. For that monarch spent the winters in Babylon and Susa, or occasionally in Bactra, which are the warmest parts of Asia, and the summers in Median Ecbatana, where the air is always very cool and the summer is like the winter in the region of Babylon. So he too, he said, changed his residence according to the seasons of year.

(...586 - qui [Diogenes] pronuntiavit se rege magno divitiorem...)

7. Diogenes Laertius,
I,88 (Bias)
ἐφόδιον ἀπὸ νεότητος εἰς γῆρας ἀναλάμβανε σοφίαν· βεβαιότερον γὰρ
τοῦτο τῶν ἄλλων κτημάτων.

(...587 - Bias igitur filio ad Aegyptios abeunti...)

8. Herodotus,
I,163
ἀπικόμενοι δὲ ἐς τὸν Ταρτησσὸν προσφιλέες ἐγένοντο τῷ βασιλέι τῶν Ταρτησσίων, τῷ οὔνομα μὲν ἦν, Ἀργανθώνιος, ἐτυράννευσε δὲ Ταρτησσοῦ ὀγδώκοντα ἔτεα, ἐβίωσε δὲ πάντα εἴκοσι καὶ ἑκατόν. [3] τούτῳ δὴ τῷ ἀνδρὶ προσφιλέες οἱ Φωκαιέες οὕτω δή τι ἐγένοντο ὡς τὰ μὲν πρῶτα σφέας ἐκλιπόντας Ἰωνίην ἐκέλευε τῆς ἑωυτοῦ χώρης οἰκῆσαι ὅκου βούλονται·

(...587 - si quispiam proferat in medium senectam Tithoni, sive Arganthonii...)

9. Theognis,
1155-1156

(...586 - in his etiam Theognide magistro utendum est, qui dicit: "Non amo divitias etc.")

10.

(...586 - Phidias et Polycletus, qourum alter Eleis Jovem, alter Argivis Junonem fecit...)


The homily (xxii) on the study of pagan literature. The latter was edited by Fremion (Paris, 1819, with French translation), Sommer (Paris, 1894), Bach (Münster, 1900), and Maloney (New York, 1901).
(http://www.newadvent.org/cathen/02330b.htm)

Василий Велики. Шестоднев и други беседи. Превод Росен Тенев. "Народна култура", 1999.
Беседа 22. К юношамъ о том, как пользоваться языческими сочиненiями. В: Творения Василiя Великаго. Ч.ІV. Москва, 1993 (1846).
Saint Basil. Aux jeunes gens. Texte etabli et traduit par F. Boulenger. "Les belles lettres", 1965.

Graeco-Roman Antiquity in the Writings of the Orthodox Fathers

1 text for week
at least 30 authors until Holy Spirit 2009

Reading the Bible

I. ΓΕΝΕΣΙΣ - ΡΟΥΘ (236 kεφ.)
- 50
1. ΓΕΝΕΣΙΣ (50)
- 137
2. ΕΞΟΔΟΣ (40)
3. ΛΕΥΙΤΙΚΟΝ (27)
4. ΑΡΙΘΜΟΙ (36)
5. ΔΕΥΤΕΡΟΝΟΜΙΟΝ (34)
- 49
6. ΙΗΣΟΥΣ ΝΑΥΗ (24)
7. ΚΡΙΤΑΙ (21)
8. ΡΟΥΘ (4)


II. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α' - ΕΣΘΗΡ (228 kεφ.)
- 167
1. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Α' (31)
2. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Β' (24)
3. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Γ' (22)
4. ΒΑΣΙΛΕΙΩΝ Δ' (25)
5. ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ Α' (29)
6. ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΩΝ Β' (36)
- 71
7. ΕΣΔΡΑΣ Α' (10)
8. ΝΕΕΜΙΑΣ (13)
9. ΕΣΔΡΑΣ Β' (9)
10. ΤΩΒΙΤ (13)
11. ΙΟΥΔΙΘ (16)
12. ΕΣΘΗΡ (10)


III. ΙΩΒ - ΒΑΡΟΥΧ (442 kεφ.)
- 192
1. ΙΩΒ (42)
2. ΨΑΛΜΟΙ (150)
- 121
3. ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ (31)
4. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΗΣ (12)
5. ΑΣΜΑ ΑΣΜΑΤΩΝ (8)
6. ΣΟΦΙΑ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ (19)
7. ΣΟΦΙΑ ΣΕΙΡΑΧ (51)
- 129
8. ΗΣΑΪΑΣ (66)
9. ΙΕΡΕΜΙΑΣ (52)
10. ΘΡΗΝΟΙ ΙΕΡΕΜΙΟΥ (5)
11. ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΙΕΡΕΜΙΟΥ (1)
12. ΒΑΡΟΥΧ (5)


IV. ΙΕΖΕΚΙΗΛ - ΕΣΔΡΑΣ Γ' (183 kεφ.)
- 62
1. ΙΕΖΕΚΙΗΛ (48)
2. ΔΑΝΙΗΛ (14)
- 66
3. ΩΣΗΕ (14)
4. ΙΩΗΛ (3)
5. ΑΜΩΣ (9)
6. ΟΒΔΙΟΥ (1)
7. ΙΩΝΑΣ (4)
8. ΜΙΧΑΙΑΣ (7)
9. ΝΑΟΥΜ (3)
10. ΑΜΒΑΚΟΥΜ (3)
11. ΣΟΦΟΝΙΑΣ (3)
12. ΑΓΓΑΙΟΣ (2)
13. ΖΑΧΑΡΙΑΣ (14)
14. ΜΑΛΑΧΙΑΣ (4)
- 54
15. ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Α' (16)
16. ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Β' (15)
17. ΜΑΚΚΑΒΑΙΩΝ Γ' (7)
18. ΕΣΔΡΑΣ Γ' (16)


V. Καινή Διαθήκη (260 kεφ.)
- 89
1. Κατά Ματθαίον (28)
2. Κατά Μάρκον (16)
3, Κατά Λουκάν (24)
4. Κατά Ιωάννην (21)
- 28
5. Πράξεις Αποστόλων (28)
- 121
6. Προς Ρωμαίους (16)
7. Προς Κορινθίους Α' (16)
8. Προς Κορινθίους Β' (13)
9. Προς Γαλάτας (6)
10. Προς Εφεσίους (6)
11. Προς Φιλιππησίους (4)
12. Προς Κολοσσαείς (4)
13. Προς Θεσσαλονικείς Α' (5)
14. Προς Θεσσαλονικείς Β' (3)
15. Προς Τιμόθεον Α' (6)
16. Προς Τιμόθεον B' (4)
17. Προς Τίτον (3)
18. Προς Φιλήμονα (1)
19. Προς Εβραίους (13)
20. Επιστολή Ιακώβου (5)
21. Επιστολή Πέτρου Α΄(5)
22. Επιστολή Πέτρου B' (3)
23. Επιστολή Ιωάννου Α΄ (5)
24. Επιστολή Ιωάννου B' (1)
25. Επιστολή Ιωάννου Γ' (1)
26. Επιστολή Ιούδα (1)
- 22
27. Αποκάλυψις Ιωάννου (22)